|
|
1. dunya savasi
1914-1918 yillari arasinda yapilan ve dunya tarihinin en kanli savaslarindan
biri olan I. Dunya Savasi'nda V. Mehmet Resat yonetimindeki Osmanli İmparatorlugu
İttifak Devletleri denilen Almanya (Wilhelm II) ve Avusturya-Macaristan'in (Franz
Joseph) yaninda yer alarak, İtilaf Devletlerine; İngiltere, Fransa, Rusya, İtalya'ya
karsi savasti. Savasin ilk yillarinda Karadag, Sirbistan, Romanya, daha sonraki
yillarinda da ABD, Japonya, Yunanistan, Belcika, Portekiz İtilaf Devletlerinin
yaninda savasa katildi. Somurge durumundaki bircok devlet de dolayli olarak
savasta gorev aldi.
28 Temmuz 1914'te baslayan I. Dunya Savasi'na, o donemde siyasi, ekonomik, sosyal
ve askeri yonden bunalim icindeki Osmanli Devleti, Almanlarin ekonomik ve askeri
yardim vaatleri ve İttihat ve Terakki Partisi onderleri Enver Pasa, Cemal Pasa
ve Talat Pasa'nin sahsi kararlari sonucunda katildi. 2 Agustos 1914'te once
gizli bir Osmanli İmparatorlugu-Almanya ittifak anlasmasi imzalandi. Ayni gun
seferberlik ilan edildi. Akdeniz'de İngilizlerin baskisindan kacan Goben ve
Breslaw (Yavuz ve Midilli) adli Alman savas gemilerinin, 27 Ekim 1914'te Karadeniz'e
acilip Sivastopol ve Odesa'yi bombalamasi uzerine, Rus Ordusu 2 Kasim 1914'te
dogudan taarruza gecti. İngiliz ve Fransiz savas gemileri 3 Kasim 1914'te Çanakkale
Tabyalarini topa tutmaya basladi. Boylece, Osmanli İmparatorlugu fiilen savasa
girdi. 5 Kasim'da, İngiltere ve Fransa Osmanli Devleti'ne savas ilan etti. 11
Kasimda butun Muslumanlarin Halifenin yaninda dusmana karsi savasa cagrilmasi
anlamina gelen "Cihad-i Ekber" halka duyuruldu.
1. Dunya Savasi'nda Osmanli Devleti 2.900.000 askeri silah altina aldi. Dort yil suren savas boyunca 253.000'i Çanakkale Cephesi'nde olmak uzere, toplam 400.000 sehit verildi. 1.050.000 asker de yaralandi veya esir dustu. Osmanli İmparatorlugu, I. Dunya Savasi'nda 9 ayri cephede mucadele verdi.
30 Ekim 1918'de Osmanli Devleti Mondros Mutarekesi'ni imzalayarak savastan cekildi.
Mustafa Kemal Ataturk'un 1. Dunya Savasina iliskin gorusleri
Turkiye Umumi harbe girmeye mecburdu ve mevcut dunya dengesine gore bu giris
seklide olandan ve gorulenden baska turlu olamazdi. Belki harbe giris zamani,
belki kuvvetlerin kullanma tarzlari, hulasa bir suru teferruat tenkit olunabilir.
Fakat esasa diyecek yoktur. Turkiye harbe girerdi ve boyle girerdi. 1922
Ana Sayfa